پاسخ به سوالات رایج درباره اپی نفرین یا آدرنالین، عملکرد و کاربردهایی آن در پزشکی
اپی نفرین که آدرنالین نیز نامیده می‌شود، یک هورمون و انتقال دهنده عصبی (نوروترنسمیتر) است که نقش مهمی در پاسخ “جنگ یا گریز” بدن به استرس یا خطر دارد که جز فعالیت‌های سیستم عصبی سمپاتیک است. اپی نفرین توسط غدد فوق کلیوی که در بالای کلیه‌ها قرار دارند، تولید می‌شود. اپی نفرین در پاسخ به محرک‌های مختلف مانند ترس، هیجان، یا استرس فیزیکی، وارد جریان خون می‌شود.
عملکرد اپی نفرین در بدن چیست؟
اپی نفرین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی، نقش کوچکی ایفا می‌کند و عملکرد اصلی آن در نقش آن به عنوان یک هورمون است. اپی نفرین در پاسخ به استرس توسط غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود. این واکنش باعث ایجاد تعدادی تغییرات فیزیولوژیکی در بدن می‌شود و به عنوان پاسخ جنگ یا گریز شناخته می‌شود. این تغییرات عبارت‌اند از:
- افزایش ضربان قلب: اپی نفرین ضربان قلب را سریعتر می‌کند و جریان خون و اکسیژن رسانی به عضلات و مغز را افزایش می‌دهد.
- گشاد شدن راه‌های هوایی: باعث شل شدن و گشاد شدن راه‌های هوایی در ریه‌ها می‌شود، تنفس راحت‌تر شده و دریافت اکسیژن افزایش می‌یابد.
- افزایش جریان خون: اپی نفرین باعث انقباض عروق خونی در نواحی خاصی از بدن (مانند پوست و اندام‌های گوارشی) می‌شود، در حالیکه رگ‌های خونی در عضلات و قلب را گشاد می‌کند و خون بیشتری را به این مناطق حیاتی هدایت می‌کند.
- افزایش قند خون: کبد را تحریک می‌کند تا گلوکز را در جریان خون آزاد کند و منبع سریع انرژی برای پاسخ بدن است.
- افزایش هوشیاری: اپی نفرین هوشیاری و تمرکز را افزایش می‌دهد و به تیزتر شدن حواس و تقویت ادراک کمک می‌کند.
به طور کلی، اپی نفرین یک هورمون حیاتی است که به بدن کمک می‌کند تا به استرس و خطر واکنش مناسب نشان دهد و اطمینان حاصل کند که تغییرات فیزیولوژیکی لازم برای افزایش شانس بقا در موقعیت‌های چالش برانگیز رخ می دهد.
سطوح پایین اپی نفرین باعث چه مشکلاتی می‌شود؟
مشکلات ناشی از سطوح پایین اپی نفرین عبارت‌اند از:
- اضطراب.
- افسردگی.
- سردرد.
- مشکلات خواب.
- قند خون پایین (هیپوگلیسمی).
- تغییرات در فشار خون، ضربان قلب.
سطوح بالای اپی نفرین باعث چه مشکلاتی می‌شود؟
مشکلات ناشی از سطوح بالای اپی نفرین عبارت‌اند از:
- فشار خون بالا (فشار خون بالا).
- ضربان قلب سریع یا نامنظم.
- تعریق شدید.
- پوست سرد یا رنگ پریده.
- سردردهای شدید.
- احساس عصبی بودن یا پریشانی.
- میزان بالای اپی نفرین می‌تواند منجر به فشار خون بالا، سکته مغزی و مرگ شود.
- فئوکروموسیتوم که یک تومور غده فوق کلیوی است.
برای علاقه مندان به فهم نحوه دقیق عملکرد اپی نفرین
اپی نفرین به عنوان یک ترکیب سمپاتومیمتیک یعنی مقلد سمپاتیک، با تأثیر مستقیم بر گیرنده‌های آلفا و بتا آدرنرژیک عمل می‌کند. تأثیر آن بر این گیرنده‌ها منجر به اثرات متمایزی می‌شود: شل شدن عضلات صاف برونش با تعامل با گیرنده‌های بتا آدرنرژیک تحریک می‌شود، در حالیکه شریان‌های برونش به دلیل درگیری با گیرنده‌های آلفا آدرنرژیک دچار انقباض می‌شوند. در نتیجه، اسپاسم برونش، احتقان و خیز ممکن است رخ دهد.
وجود اپی نفرین منجر به انقباض عروق در پوست و غشاها می‌شود که به دلیل تأثیر آن بر گیرنده‌های آلفا آدرنرژیک ایجاد می‌شود. این عمل منجر به کاهش جذب داروهای بی حس کننده موضعی همزمان می‌شود و در نتیجه کارایی آنها را طولانی‌تر می‌کند. علاوه بر این، اپی نفرین از طریق اثر گیرنده آلفا آدرنرژیک خود، نقش متقابلی در برابر اتساع عروق ناشی از آلرژن، به ویژه در عروق محیطی دارد. همزمان، درگیر شدن آن با گیرنده‌های بتا آدرنرژیک باعث مهار آزاد شدن واسطه‌های حساسیت فوری، از جمله هیستامین و لکوترین‌ها، از ماست سل‌ها می‌شود.
کاربرد اپی نفرین در پزشکی و به عنوان دارو چیست؟
اپی نفرین در پزشکی به عنوان دارویی برای درمان شرایط بحرانی و به صورت تزریقی استفاده می‌شود از جمله:
- ایست قلبی/احیای قلبی ریوی (CPR): اپی نفرین قلب را تحریک می‌کند.
- جراحی چشم: اپی نفرین به گشاد شدن مردمک چشم کمک می‌کند.
- شوک سپتیک: برای افزایش فشار خون در شوک استفاده می‌شود.
- آسم: اپی نفرین راه‌های هوایی را باز می‌کند و اسپاسم راه‌های هوایی را کاهش می‌دهد.
- آنافیلاکسی: اپی نفرین عضلات راه‌های هوایی را شل می‌کند. این اولین پاسخ درمانی برای واکنش آلرژیک شدید و تهدید کننده زندگی است.
- واکنش‌های حاد آلرژیک
- آنژیوادم
- درمان با بی حس کننده‌های موضعی
- پیریاپیسم
- خونریزی لثه و بینی
تفاوت اپی نفرین و نوراپی نفرین در چیست؟
اپی نفرین (آدرنالین) و نوراپی نفرین (نورآدرنالین) دو هورمون و انتقال‌دهنده عصبی شبیه به هم هستند که در پاسخ به استرس یا خطر توسط غدد فوق کلیوی تولید و آزاد می‌شوند. در حالیکه این دو شباهت‌هایی باهم دارند، عملکردها و اثرات متمایزی نیز بر بدن دارند، از جمله:
عملکرد و اثرات
همانطور که قبلا ذکر شد، اپی نفرین یک بازیکن کلیدی در پاسخ “جنگ یا گریز” است. با افزایش ضربان قلب، گشاد کردن راه‌های هوایی، هدایت جریان خون به مناطق حیاتی و افزایش سطح قند خون، بدن را برای اقدام فوری آماده می‌کند. اپی نفرین همچنین در مقایسه با نوراپی نفرین تأثیر قوی‌تری بر گشاد شدن راه‌های هوایی و افزایش سطح قند خون دارد.
نوراپی نفرین نیز در پاسخ به استرس نقش دارد، اما تأثیر بارزتری در حفظ فشار خون و ارتقای هوشیاری و تمرکز دارد. رگ‌های خونی را منقبض می‌کند و منجر به افزایش فشار خون می‌شود و بیشتر در تنظیم سطح کلی برانگیختگی بدن نقش دارد.
گیرنده‌های هدف
اپی نفرین به گیرنده‌های آلفا و بتا در بافت‌های مختلف متصل می‌شود. فعال شدن گیرنده بتا منجر به افزایش ضربان قلب و گشاد شدن راه‌های هوایی می‌شود، در حالیکه فعال شدن گیرنده آلفا به انقباض عروق (باریک شدن رگ‌های خونی) کمک می‌کند.
نوراپی نفرین در درجه اول بر گیرنده‌های آلفا اثر می‌گذارد و منجر به انقباض عروق و افزایش فشار خون می‌شود و در مقایسه با اپی نفرین نقش برجسته‌تری در تنظیم فشار خون دارد.
توزیع
اپی نفرین در پاسخ به استرس وارد جریان خون می‌شود و هم به عنوان یک هورمون و هم به عنوان یک انتقال دهنده عصبی عمل می‌کند.
در حالیکه نوراپی نفرین در جریان خون نیز آزاد می‌شود، اما در درجه اول به عنوان یک انتقال دهنده عصبی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) و سیستم عصبی محیطی (PNS) عمل می‌کند و عملکردهایی مانند ضربان قلب و فشار خون را کنترل می‌کند.
سلب مسئولیت:این مقاله فقط برای اهداف عمومی است و نباید برای خود تشخیصی استفاده شود و جایگزینی برای معاینه پزشکی، درمان، تشخیص و تجویز پزشکی نیست. قبل از مشورت با پزشک و دریافت معاینه، تشخیص و توصیه پزشکی، نباید هیچ تغییری در رژیم غذایی خود ایجاد کنید. در مورد هر گونه سؤالی که ممکن است در مورد یک وضعیت پزشکی داشته باشید، همیشه از پزشک خود مشاوره بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید