علت آپنه خواب (توقف ناگهانی تنفس در زمان خواب) و راه درمان آن

آپنه خواب یک بیماری شایع است که در آن تنفس شما چندین بار در هنگام خواب متوقف شده و دوباره شروع می‌شود. این اتفاق می‌تواند باعث کاهش دریافت اکسیژن توسط بدن شما شود. اگر کسی به شما بگوید که در طول خواب خروپف می‌کنید یا نفس نفس می‌زنید، یا اگر علائم دیگری از خواب بی کیفیت مانند خواب آلودگی بیش از حد در روز را تجربه می‌کنید، ممکن است دچار آپنه خواب شده باشید.

انواع آپنه خواب و علل هر کدام چیست؟

انواع اصلی آپنه خواب عبارت‌اند از:

• آپنه انسدادی خواب (OSA)، که شایع ترین نوع آپنه خواب است و زمانی اتفاق می‌افتد که راه هوایی فوقانی شما بارها در حین خواب مسدود می‌شود و جریان هوا را به داخل ریه‌ها کاهش می‌دهد یا به طور کامل متوقف می‌کند.
  هر چیزی که می‌تواند راه هوایی شما را باریک کند، مانند چاقی، لوزه‌های بزرگ، یا تغییرات در سطح هورمونی می‌تواند خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را افزایش دهد.
• آپنه خواب مرکزی (CSA)، که زمانی رخ می‌دهد که مغز سیگنال‌های مناسبی را به عضلات کنترل کننده تنفس ارسال نمی‌کند.
  شرایط سلامتی که بر نحوه کنترل مغز راه هوایی و ماهیچه‌های قفسه سینه تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث آپنه مرکزی خواب شود.
• آپنه خواب مرکزی اورژانسی در درمان، که همچنین به عنوان آپنه خواب پیچیده شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که فردی مبتلا به OSA باشد و در هنگام دریافت درمان OSA به CSA تبدیل شود.

علل آپنه خواب عبارت‌اند از:

1. علت اصلی این مشکل گلوکز بالاست که سپس ویتامین B1 را کاهش می‌دهد و می‌تواند بر عملکرد تنفس تأثیر بگذارد. ویتامین B1 برای حفظ عملکرد طبیعی ساقه مغز به ویژه برای مراکز تنفسی که به عصبی به نام عصب فرنیک متصل می‌شوند، ضروری است. این عصب دیافراگم و حرکت را کنترل می‌کند. علائم رایج‌تر کمبود ویتامین B1 عبارت‌اند از اسیدوز لاکتیک و pH کمی اسیدی‌تر، تنگی نفس و دشواری تنفس است که به بیماری به نام بری بری مربوط می‌شود و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) که به کمبود شدید B1 در نوزاد مربوط می‌شود.
2. آتروفی که مسیرهای تنفسی را مسدود می‌کند
3. آلرژی
4. گرفتگی سینوسی
5. کورتیزول بالا (استرس بالا)
6. عفونت‌های قارچی

علائم آپنه چیست؟

علائم آپنه انسدادی و آپنه مرکزی خواب با هم همپوشانی دارند و گاهی اوقات تشخیص نوع آن را دشوار می‌کنند. شایع‌ترین علائم آپنه انسدادی و مرکزی خواب عبارت‌اند از:

• خروپف با صدای بلند
• اپیزودهایی که در آن تنفس در طول خواب متوقف می‌شود، که توسط شخص دیگری گزارش می‌شود
• نفس نفس زدن در هنگام خواب
• بیدار شدن با دهان خشک
• سردرد صبحگاهی
• مشکل در خواب ماندن که به عنوان بی خوابی شناخته می‌شود
• خواب آلودگی بیش از حد در طول روز که به عنوان پرخوابی شناخته می‌شود
• مشکل در توجه و تمرکز در هنگام بیداری
• تحریک پذیری

مقاله مرتبط: علل بی خوابی و درمان آن

عوامل خطر ابتلا به آپنه خواب کدامند؟

آپنه خواب می‌تواند هر کسی، حتی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. اما برخی عوامل، خطر ابتلای فرد به این مشکل را افزایش می‌دهند.

عواملی که خطر ابتلا به این نوع آپنه انسدادی خواب را افزایش می‌دهند، عبارت‌اند از:

• اضافه وزن.
• دور گردن ضخیم
• راه هوایی باریک، که ممکن است ارثی باشد یا به دلیل لوزه‌ها یا آدنوئیدهای بزرگ شده، راه هوایی مسدود شده باشد.
• مرد بودن، مردان 2 تا 3 برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به آپنه خواب هستند. با این حال، زنان اگر اضافه وزن داشته باشند یا یائسگی را پشت سر گذاشته باشند، خطر ابتلا را افزایش می‌دهند.
• سن بالا
• سابقه خانوادگی
• استفاده از الکل یا انواع آرام بخش‌ها. این مواد عضلات گلو را شل می‌کنند که می‌تواند آپنه انسدادی خواب را بدتر کند.
• سیگار کشیدن. احتمال ابتلا به آپنه انسدادی خواب در افراد سیگاری سه برابر بیشتر از افرادی است که هرگز سیگار نکشیده‌اند. سیگار کشیدن می تواند میزان التهاب و احتباس مایعات را در راه هوایی فوقانی افزایش دهد.
• گرفتگی بینی به هر دلیلی
• برخی بیماری‌ها مانند نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا، دیابت نوع 2، سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی، سکته قبلی و بیماری‌های ریوی مزمن مانند آسم.

عوامل خطر برای آپنه مرکزی خواب عبارت‌اند از:

• سن بالا
• مرد بودن
• اختلالات قلبی مثل نارسایی احتقانی قلب
• استفاده از داروهای ضد درد و داروهای افیونی، به ویژه داروهای طولانی اثر مانند متادون
• سکته مغزی

عوارض آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب یک وضعیت پزشکی جدی است.

عوارض OSA می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی در طول روز.
• اختلال در تمرکز و خواب آلودگی و افزایش خطر تصادفات
• اختلال خلق و خو و احساس تندخویی، بدخلقی یا افسردگی و عملکرد ضعیف کودکان و نوجوانان در مدرسه
• فشار خون بالا یا مشکلات قلبی
• افزایش خطر حمله قلبی مکرر، سکته مغزی و ضربان قلب نامنظم مانند فیبریلاسیون دهلیزی. اگر بیماری قلبی دارید، دوره‌های متعدد کاهش اکسیژن خون (هیپوکسی یا هیپوکسمی) می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی در اثر ضربان قلب نامنظم شود.
• افزایش خطر ابتلا به مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2
• افزایش احتمال ابتلا به سندرم متابولیک
• افزایش خطر عوارض داروها و جراحی، بنابراین قبل از انجام عمل جراحی و یا مصرف داروهای مختلف، در مورد آپنه خواب خود به پزشک خود اطلاع دهید.
• مشکلات کبدی

عوارض CSA می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی و خواب آلودگی در طول روز و تحریک پذیری
• عدم تمرکز و افزایش خطر سانحه رانندگی
• افزایش احتمال مشکلات قلبی عروقی
• همچنین اگر بیماری قلبی زمینه‌ای داشته باشید، این اپیزودهای مکرر کاهش اکسیژن خون، که به عنوان هیپوکسی یا هیپوکسمی شناخته می‌شود، پیش‌آگهی بیماری شما را بدتر می‌کند و خطر ریتم‌های نامنظم قلب را افزایش می‌دهد.

تشخیص آپنه خواب چگونه است؟

اگر پزشک بر اساس علائم و سابقه خواب شما، برایتان احتمال آپنه خواب را بدهد، ممکن است شما را برای آزمایش به یک کلینیک تخصصی خواب ارجاع دهد. ارزیابی در کلینیک اغلب شامل نظارت یک شبه بر تنفس و سایر عملکردهای بدن در طول آزمایش خواب است. تست خواب خانگی نیز ممکن است یک گزینه باشد.

در کلینیک، به شما دستگاه‌هایی داده شود که مواردی مانند تنفس و ضربان قلب را هنگام خواب بررسی می‌کند. از شما خواسته می‌شود که این دستگاه را در طول شب بپوشید تا پزشکان بتوانند علائم آپنه خواب را بررسی کنند.

درمان آپنه خواب چیست؟

برای موارد خفیف آپنه خواب، رعایت کردن نکات زیر کافی است:

• مصرف ویتامین B1 از منابع طبیعی مثل مخمر تغذیه‌ای
• کاهش وزن
• کاهش مقاومت به انسولین با کاهش مصرف شکر و کربوهیدرات‌ها (رژیم کتوژنیک)
• ترک سیگار
• اصلاح پوزیشن خواب
• درمان آلرژی بینی با داروهایی مثل ژل رویال
• پرهیز از مصرف فرآورده‌های شیری
• پرهیز از غذاهایی که باعث التهاب می‌شوند
• کاهش استرس و سطح کورتیزول
• ایجاد باکتری های خوب در روده (برای غلبه بر عفونت‌های قارچی)
• مصرف سرکه سیب
• وجود گیاهان در اتاقی که در آن می‌خوابید
• درمان گرفتگی سینوس‌ها

اگر این اقدامات علائم شما را بهبود نبخشید یا اگر آپنه شما متوسط تا شدید است، تعدادی درمان دیگر در دسترس هستند و دستگاه‌های خاصی، مانند دستگاه‌های فشار هوای مثبت مداوم (CPAP)، می‌توانند به باز کردن راه هوایی مسدود شده کمک کنند. در موارد دیگر، ممکن است جراحی لازم باشد.

اگر آپنه خواب تشخیص داده یا درمان نشود، خواب کافی و با کیفیت نخواهید داشت که می‌تواند منجر به مشکل در تمرکز، تصمیم گیری، به خاطر سپردن چیزها یا کنترل رفتار شود. آپنه خواب همچنین با مشکلات جدی سلامتی مرتبط است.