ملاتونین چیست و چرا قوی‌ترین محافظ بدن در برابر پیری، التهاب و سرطان است؟
وقتی درباره سلامت صحبت می‌کنیم، معمولاً به تغذیه، ورزش یا خواب فکر می‌کنیم. اما یکی از عوامل کلیدی پنهان در پس سلامت واقعی، ملاتونین است؛ هورمونی که نه‌تنها خواب را تنظیم می‌کند، بلکه به‌عنوان قوی‌ترین آنتی‌اکسیدان طبیعی بدن نیز شناخته می‌شود.
بر اساس آمارهای جهانی، سه علت اصلی مرگ‌ومیر عبارت‌اند از:
بیماری‌های قلبی
سرطان
بیماری‌های متابولیک مانند دیابت
نقطه مشترک این بیماری‌ها، تخریب میتوکندری‌ها و افزایش استرس اکسیداتیو است. رادیکال‌های آزاد با حمله به سلول‌ها، ساختار و عملکرد آنها را تخریب می‌کنند. در برابر این آسیب، بدن به آنتی‌اکسیدان‌ها متکی است.
به طور معمول، بدن از طریق شبکه‌های آنتی اکسیدانی خود در برابر عوامل آسیب رسان محافظت می‌کند. اما مهمترین آنتی اکسیدان‌های طبیعی موجود در بدن کدامند؟
ملاتونین؛ قوی‌تر از گلوتاتیون و ویتامین E
در حالی که گلوتاتیون به‌عنوان یکی از آنتی‌اکسیدان‌های اصلی بدن شناخته می‌شود، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ملاتونین حتی از آن نیز موثرتر است.
مهمترین فواید ملاتونین عبارت‌اند از:
یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی (دو برابر قوی‌تر از ویتامین E)
تقویت‌کننده دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها مانند گلوتاتیون
محافظت از سلامت قلب و عروق
تقویت سیستم ایمنی
اثرات ضد سرطانی
دو نوع ملاتونین: بیرونی و درون‌سلولی
دو شکل ملاتونین در بدن وجود دارد. یکی از آنها داخل عروق و غده پینه‌آل است که با تاریکی تحریک می‌شود. اما نوع دیگر آن، ملاتونین درون سلولی است، به این معنی که در داخل میتوکندری قرار دارد و برای کمک به محافظت در برابر اکسیداسیون و آسیب رادیکال‌های آزاد در میتوکندری وجود دارد. بزرگترین محرک ترشح ملاتونین درون سلولی، نور مادون قرمز (NIR) است.
بدن دو نوع ملاتونین تولید می‌کند:
ملاتونین شبانه: در غده پینه‌آل تولید می‌شود و با تاریکی تحریک می‌شود.
ملاتونین درون‌سلولی: در میتوکندری‌ها تولید می‌شود و وظیفه اصلی آن محافظت از سلول در برابر استرس اکسیداتیو است.
محرک اصلی ملاتونین درون‌سلولی چیست؟
پاسخ ساده است: نور مادون قرمز (NIR). چند عامل که نور مادون قرمز ساطع می‌کنند و باعث و ترشح مستقیم ملاتونین درون‌سلولی می‌شوند، عبارت‌اند از:
- نور خورشید: بیرون بودن در طبیعت و زیر نور خورشید ممکن است به اندازه تغذیه سالم مهم باشد.
- آتشی که در زمان کمپ روشن می‌کنید
- آتش شومینه
- نور شمع
- نور چراغ‌های رشته‌ای
- سونای مادون قرمز
- نور مادون قرمز و لیزر
نور مادون قرمز در برابر اشعه ماوراء بنفش نیز از بدن محافظت می‌کند.
نکته مهم: یکی از دلایل اصلی کمبود نور مادون قرمز، قرار گرفتن در معرض نورهای مصنوعی (نور LED و نور آبی) است.
کمبود ملاتونین چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
کمبود ملاتونین می‌تواند باعث موارد زیر شود:
اختلال در خواب
افزایش التهاب در بدن
آسیب به میتوکندری‌ها و از دست دادن اثر محافظتی و آنتی اکسیدانی خود در میتوکندری
افزایش خطر بیماری‌های دژنراتیو و مزمن، به‌ویژه در مغز
چگونه ملاتونین را به‌طور طبیعی افزایش دهیم؟
برای افزایش ملاتونین بدون مکمل، این اقدامات را انجام دهید:
- هر روز در معرض نور آفتاب قرار بگیرید.
- از نورهای طبیعی مانند شمع، آتش و چراغ رشته‌ای استفاده کنید.
- نور آبی (از گوشی و LED) را در شب کاهش دهید.
- نوردرمانی با مادون قرمز یا سوناهای NIR را امتحان کنید.
پرسش‌های پرتکرار درباره ملاتونین
ملاتونین چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
ملاتونین هورمونی است که در پاسخ به تاریکی تولید می‌شود و علاوه بر تنظیم خواب، به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی از سلول‌ها و میتوکندری محافظت می‌کند.
آیا ملاتونین فقط برای خواب مفید است؟
خیر. ملاتونین علاوه بر کمک به خواب، اثرات ضدالتهابی، ضدسرطانی، تقویت‌کننده سیستم ایمنی و محافظت‌کننده از میتوکندری‌ها دارد.
مطالعه بیشتر:
هر آنچه درباره تکنیک‌های بهبود خواب لازم است بدانید
چه عواملی باعث کاهش ملاتونین در بدن می‌شوند؟
نورهای مصنوعی مانند LED، نور آبی موبایل و کمبود نور طبیعی خورشید می‌توانند تولید ملاتونین را کاهش دهند.
چگونه می‌توان ملاتونین بدن را به‌طور طبیعی افزایش داد؟
قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، کاهش استفاده از نور آبی در شب، استفاده از نور شمع یا چراغ رشته‌ای و نوردرمانی با مادون قرمز از روش‌های مؤثر هستند.
آیا ملاتونین می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند؟
برخی مطالعات نشان می‌دهند که ملاتونین می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی را مهار کرده و از سلول‌های سالم در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت کند.
آیا مصرف مکمل ملاتونین ایمن است؟
خیر، قبل از مصرف هر گونه مکمل یا دارویی باید با پزشک خود مشورت کنید، به ویژه در صورت بارداری، شیردهی، مصرف داروهای خاص، و ابتلا به برخی بیماری‌ها مثل دیابت و فشار خون.
نتیجه‌گیری
ملاتونین فقط یک کمک‌خواب نیست. این ماده قدرتمند، از سلول‌های شما در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند، عملکرد میتوکندری‌ها را بهبود می‌بخشد، و ریسک بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد. پس اگر به دنبال یک راهکار طبیعی برای سلامتی هستید، نور آفتاب، تاریکی شب و خاموش کردن چراغ‌های مصنوعی می‌تواند شروع خوبی باشد.
منابع برای مطالعه بیشتر
- Melatonin as a mitochondria-targeted antioxidant: one of evolution’s best ideas
- Melatonin: Both a Messenger of Darkness and a Participant in the Cellular Actions of Non-Visible Solar Radiation of Near Infrared Light
- Melatonin, mitochondria, and the cancer cell
- Melatonin as an antioxidant: under promises but over delivers
ذهن آروم‌تر، خواب عمیق‌تر، بدن سالم‌تر — فقط با چند خط در روز
توی این کانال، هر روز یه نکته علمی و ساده می‌فرستیم درباره‌ی خواب، استرس، تغذیه، بدن و مغز — خلاصه و کاربردی، بدون حاشیه. اگه دلت می‌خواد سلامتت رو خودت مدیریت کنی، از همین امروز شروع کن.
👈 عضویت رایگان و شروع یادگیری
دیدگاهتان را بنویسید