گرفتگی و اسپاسم عضلانی

در این مقاله قصد دارم در مورد عواملی که باعث گرفتگی و اسپاسم عضلانی می‌شوند و راه حل‌هایی درمان آنها، صحبت کنم.

گرفتگی عضلانی یکی از مشکلات شایع در افراد است که می‌تواند به طور ناگهانی در هر سنی رخ دهد. این عارضه معمولاً نتیجه‌ی انقباض ناخواسته و غیرارادی عضلات است که باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شود. از ورزشکاران حرفه‌ای گرفته تا افراد عادی، همه ممکن است این تجربه‌ی ناخوشایند را داشته باشند. در این مقاله به بررسی دلایل مختلف گرفتگی و اسپاسم عضلانی و راهکارهایی برای درمان و پیشگیری از آن می‌پردازیم.

علل گرفتگی عضلانی چیست؟

علل مختلفی برای گرفتگی عضلانی وجود دارد، از علل ساده‌ای مانند نشستن در پوزیشن‌های بد تا کمبودهای مواد مغذی خاص در بدن و مشکلات گوارشی. در اینجا به چند مورد از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنم.

۱. منیزیم پایین

منیزیم ماده معدنی آرامش بخش عضلات است و اگر گرفتگی عضلانی دارید، اولین ماده معدنی که باید امتحان کنید، مکمل منیزیم است.
شما حتی می‌توانید منیزیم و کلسیم را باهم استفاده کنید.

۲. کلسیم بالا

کلسیم بالا باعث انقباض عضلات می‌شود. اما علل کلسیم بالا چیست؟

معمولاً دلیل مشکلی در معده است، مثلا اگر رفلاکس معده دارید و یا دیگر مشکلات گوارشی، به این معنی که اسید کافی که باعث حرکت کلسیم می‌شود را ندارید. بنابراین کلسیم در جاهایی مثل مفاصل گیر خواهید کرد.

دلیل دیگر، مصرف بیش از حد مکمل‌های کلسیم است مثلا افرادی که می‌خواهند از پوکی استخوان جلوگیری کنند. این مکمل‌ها درواقع کربنات کلسیم هستند.

دلیل دیگر می‌تواند مصرف بیش از حد ویتامین D بدون مصرف چربی‌های دیگر مانند ویتامین k2 و اسیدهای چرب امگا۳ میباشد.

دلیل دیگر کمبود سایر مواد معدنی، به خصوص منیزیم است، زیرا کلسیم همیشه با سایر مواد معدنی کار می‌کند و ممکن است منیزیم کافی برای انتقال کلسیم موجود نباشد. بنابراین همیشه این مواد معدنی به خصوص کلسیم و منیزیم را با هم مصرف کنید.

منظور از این اطلاعات این نیست که کلسیم مصرف نکنید، (اما اگر کلسیم بالایی دارید) می‌توانید از منابع خوب کلسیم مثل پنیرهای با کیفیت بالا استفاده کنید.

۳. پتاسیم پایین

علت پایین بودن پتاسیم مصرف نکردن سبزیجات به میزان کافی و یا داشتن استرس‌های زیاد و مصرف شکر است. جالب است بدانید که بدن به ۴۷۰۰ میلی گرم پتاسیم روزانه نیاز دارد، چیزی حدود ۷ تا ۱۰ فنجان سبزیجات.

سبزیجات برگدار سبز رنگ (مثل کلم، اسفناج و …) منبع خوبی برای منیزیم و پتاسیم هستند.

۴. مصرف برخی داروها داروها

برخی داروها مثل داروهای فشار خون، داروهای کلسترول بالا و پردنیزون می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند، به خصوص اگر گرفتگی عضلانی در شبها دارید، داروها یکی از عوامل اصلی آن هستند.

۵. علل دیگر

• نداشتن تحرک و کشش کافی
• خستگی عضلانی.
• ورزش در گرمای شدید (کرمپ گرما).
• کم آبی بدن
• استرس
• ورزش با شدت زیاد.

علل احتمالی گرفتگی عضلات پا در شب (گرفتگی عضلات پا در شب)، به طور خاص، عبارتند از:

• نشستن برای مدت طولانی.
• استفاده بیش از حد از عضلات
• ایستادن یا کار بر روی کف بتنی.
• نشستن نامناسب

روش‌های درمان گرفتگی عضلانی

هیچ قرص یا تزریقی وجود ندارد که فورا اسپاسم عضلانی را تسکین دهد. اما کارهایی وجود دارد که می توانید برای متوقف کردن سریع گرفتگی عضلات انجام دهید:

1. ورزش‌های کششی در ناحیه آسیب دیده انجام دهید.
2. ناحیه آسیب دیده را با دست یا غلتک ماساژ دهید.
3. بایستید و راه بروید.
4. روی ناحیه، حرارت یا سرما با کمپرس گرم و سرد اعمال کنید.
5. بدن خود را هیدراته و آبرسانی کنید.
6. برخی مکمل‌ها را با تشخیص و دستور پزشک، مصرف کنید، از جمله مکمل منیزیم، پتاسیم.

اگر دچار اسپاسم شدید یا مکرر عضلانی هستید، پزشک ممکن است شل کننده‌های عضلانی را برای کمک به کاهش علائم شما تجویز کند. شل کننده‌های عضلانی می‌توانند باعث خواب آلودگی، سرگیجه و حالت تهوع شوند. به دلیل این عوارض جانبی، این دارو ممکن است راه حل طولانی مدتی نباشد. با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای شل کننده‌های عضلانی صحبت و مشورت کنید.

نکات اضافی در درمان گرفتگی عضلانی

1. نکته۱: سرکه سیب در میان فواید بسیار زیادی که دارد، بدن را اسیدی کرده و می‌تواند کلسیم را وارد بافت‌ها کند و ممکن است به کاهش گرفتگی عضلانی کمک کند.
2. نکته۲: اگر به دلایلی مثل استرس بالا و یا مصرف زیاد شکر، کمبود ویتامین B1 دارید، ممکن است در عضلات خود حساسیت و درد داشته باشید (و نه گرفتگی).
   برای بهبود این وضعیت می‌توانید از منبع عالی ویتامین B1 یعنی مخمرهای تغذیه‌ای استفاده کنید.

پیشگیری از گرفتگی عضلانی

• تغذیه متعادل: مصرف غذاهای سرشار از مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم و کلسیم می‌تواند از گرفتگی عضلانی جلوگیری کند. استفاده از سبزیجات برگدار و میوه‌های تازه به تأمین این مواد ضروری کمک می‌کند.
• آب زیاد بنوشید.
• فعالیت بدنی مناسب: انجام منظم تمرینات کششی و گرم کردن قبل از ورزش از گرفتگی جلوگیری می‌کند. همچنین سرد کردن بدن پس از تمرینات ورزشی نیز اهمیت دارد.
• از ورزش در گرمای شدید خودداری کنید.
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش احتمال گرفتگی عضلانی شود. تمرینات آرام‌سازی مانند یوگا و مدیتیشن به کاهش استرس و جلوگیری از اسپاسم عضلانی کمک می‌کند.

پاسخ به سوالات متداول

۲. چه کمبودی باعث گرفتگی عضلات می‌شود؟

کمبود این ویتامین ها و مواد معدنی ممکن است باعث گرفتگی عضلات شود:

• کلسیم.
• پتاسیم.
• منیزیم (هیپومنیزیمی).
• ویتامین D.

اگر فکر می‌کنید ممکن است کمبود ویتامین یا مواد معدنی داشته باشید، با پزشک خود در مورد مصرف مکمل‌های آنها صحبت کنید.

علت گرفتگی عضلات شدید در سراسر بدن چیست؟

گرفتگی شدید عضلانی در سراسر بدن شما می‌تواند نشان دهنده‌ی عدم تعادل الکترولیت یا یک بیماری زمینه‌ای جدی پزشکی مانند آترواسکلروز، بیماری تیروئید یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) باشد. اگر دچار این نوع گرفتگی شدید، به اورژانس محلی خود مراجعه کنید.

جمع‌بندی

گرفتگی و اسپاسم عضلانی ممکن است به دلایل مختلفی از جمله کمبود مواد مغذی، استرس، یا کم‌آبی بدن رخ دهد. خوشبختانه با شناخت علل و انجام راهکارهای مناسب می‌توان این مشکل را به طور مؤثر مدیریت کرد. با رعایت رژیم غذایی سالم، انجام حرکات کششی منظم و مصرف مکمل‌های ضروری، می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

منبع برای مطالعه‌ی بیشتر:

• Muscle Spasms (Muscle Cramps) / Cleveland Clinic 

---

سلب مسئولیت:این مقاله فقط برای اهداف عمومی است و نباید برای خود تشخیصی استفاده شود و جایگزینی برای معاینه پزشکی، درمان، تشخیص و تجویز پزشکی نیست. قبل از مشورت با پزشک و دریافت معاینه، تشخیص و توصیه پزشکی، نباید هیچ تغییری در رژیم غذایی خود ایجاد کنید. در مورد هر گونه سؤالی که ممکن است در مورد یک وضعیت پزشکی داشته باشید، همیشه از پزشک خود مشاوره بگیرید.