خلاصه کتاب کیمیاگر: داستانی الهام‌بخش از جستجوی رؤیاها

اما در حالیکه رویاها در کتاب کیمیاگر اغلب به بیان یک میل می‌پردازند، کمی جزئی‌تر از آن هستند. کمی قبل از اینکه سانتیاگو سفر خود را آغاز کند، او با شخصیتی به نام ملکیزدک آشنا می‌شود. اگرچه ملکیزدک در لباس‌های عجیب و غریب به‌عنوان پیرمردی پیر و فرتوت در آمده است، در واقع یک پادشاه جادویی است. ملکیزدک سانتیاگو را با مفهوم مهمی آشنا می‌کند: «روح جهان». این اساساً چارچوب معنوی جهان است که روح هر موجود زنده و غیر زنده را در بر می‌گیرد. اما در حالیکه این چارچوب در اطراف ما وجود دارد، این به ما بستگی دارد که به آن متصل شویم یا نه. یکی از راه‌هایی که روح جهان با ما ارتباط برقرار می‌کند، رویاهای ماست. بنابراین با گوش دادن به رویاهای خود و عمل به آنها، شروع به بهره برداری از قدرت معنوی روح جهان می‌کنیم.

فعلاً به همان رویای اول برگردیم. رؤیای گنج دفن شده‌ی سانتیاگو، او را از اسپانیا به آفریقا می‌برد، جایی که دزدان همه چیز او را می‌دزدند. او بار دیگر با کار در مغازه‌ای که کریستال می‌فروشد، ثروت خود را به دست می‌آورد، با یک کاروان شتر در بیابان سفر می‌کند، درگیر نزاع بین قبایل بیابانی متخاصم می‌شود، در آبادی‌ای در بیابان عاشق می‌شود و با یک کیمیاگر واقعی آشنا می‌شود. در هر مرحله، حواس‌پرتی‌هایی هم مثبت – مثل عشق یا ثروت – و هم منفی – مانند درگیری و نزاع یا سختی – وجود دارد که سانتیاگو را از دنبال کردن رویای‌اش منحرف می‌کند. اما او در مواجهه با این انحرافات، مصمم می‌ماند و در نهایت به اهرام می‌رسد. او یک سوسک اسکاراب را می‌بیند که در امتداد شن‌ها حرکت می‌کند و آن را به عنوان یک نشانه می‌گیرد، بنابراین شروع به حفاری می‌کند.

همانطور که او با بیل شن و ماسه‌ها را کنار می‌زند، دو مرد جوان او را می‌بینند و متقاعد می‌شوند که او در حال خاک کردن گنج است. آنها به او حمله می‌کنند و سعی می‌کنند این گنج را از او بدزدند. در نهایت سانتیاگو به آنها توضیح می‌دهد که به خاطر چیزی که در رویاهایش دیده است اینجا را حفاری می‌کند. مردها او را آزاد می‌کنند، اما او را تحقیر کرده و مورد تمسخر قرار می‌دهند. آنها به سانتیاگو می‌گویند که او نباید آنقدر احمق باشد که رویاها را باور کند. سانتیاگو نیز در تمام عمرش رویایی تکراری داشته است، اما هرگز آنقدر احمق نبوده که زندگی خود را وقف دنبال کردن آن کند.

رویای مرد جوان؟ اگر از اسپانیا دیدن کند و کلیسایی در حال فروپاشی در حومه‌ی شهر پیدا کند، باید در اعماق آن جایی که درخت چنار می‌روید، حفاری کند. در آنجا، او گنجی را خواهد یافت.

از این نظر، رویای سانتیاگو او را به دور کامل می‌برد. در بازگشت به خانه، او گنج را پیدا می‌کند. و حکمت کولی درست از آب در‌آمد: یافتن مکان گنج برای سانتیاگو از این ساده‌تر نمی‌توانست باشد. با این حال، برای کشف آن، ابتدا باید سفری خارق العاده را تجربه می‌کرد.

مقاله مرتبط: گمشدگانِ لبِ دریا

جهان به هر یک از ما یک افسانه‌ی شخصی هدیه می‌دهد.

ملکیزدک، پادشاهی که در لباس پیرمردی ظاهر شده است، تنها به طور خلاصه‌ای در صفحات کیمیاگر ظاهر می‌شود، اما بحث او با سانتیاگو در سراسر کتاب طنین انداز است – از بسیاری جهات، سفر سانتیاگو حول درک مفاهیمی که ملکیزدک معرفی می‌کند، ساختار یافته است. ما قبلاً درباره‌ی روح جهان صحبت کرده‌ایم، اما ملکیزدک همچنین به سانتیاگو می‌گوید که باید «افسانه‌ی شخصی» خود را کشف کند.

به گفته‌ی ملکیزدک، هر کس یک افسانه‌ی شخصی دارد و این چیزی است که او عمیقا می‌خواهید به آن برسید. اما تعداد کمی از ما تا به حال به این امر دست پیدا می‌کنیم. وقتی ما جوان هستیم، افسانه‌ی شخصی ما برای ما کاملاً واضح است. اما، همانطور که بزرگتر می‌شویم، بیشترِ ما پیام شرطی شدگی را می‌پذیریم که دستیابی به افسانه‌های شخصی ما بسیار سخت است – و در عوض باید بر زندگی ایمن و راحت تمرکز کنیم.

ملکیزدک می‌گوید، اما اگر افراد ذهن خود را روی آن افسانه‌ی شخصی متمرکز کنند، هر کسی می‌تواند به افسانه‌ی شخصی خود دست یابد. آنها فقط باید به اندازه کافی آن افسانه را طلب کنند. زیرا اگر واقعاً چیزی را می‌خواهید، آن خواسته مال شما نیست – این آرزویی است که از جهان سرچشمه گرفته است و جهان به شما کمک می‌کند تا آن را به انجام برسانید.

سانتیاگو در سفرهایش با دو شخصیت دیگر مرتبط با افسانه‌ی شخصی‌اش ملاقات می‌کند. اولی یک انگلیسی است که افسانه‌ی شخصی او کیمیاگر شدن است. سانتیاگو و مرد انگلیسی رویکردهای بسیار متفاوتی برای پیگیری افسانه‌های شخصی مربوط به خود دارند. سانتیاگو دنیای اطراف خود را مطالعه می‌کند. انگلیسی خود را در کتاب‌ها غوطه ور می‌کند. در سفر با هم در کاروان، آنها به سرعت با هم دوست می‌شوند، اما همچنین همدیگر را به چالش می‌کشند. سانتیاگو از مرد انگلیسی به درک اهمیت مطالعه و خواندن را می‌آموزد – اما مرد انگلیسی حتی بیشتر توانست از سانتیاگو بیاموزد که به او نشان داد که خودِ زندگی و تجربه‌هایش، غنی‌تر از هر کتاب است.

چهره‌ی دوم یک کیمیاگر است. وقتی سانتیاگو او را در یک واحه‌ی بیابانی ملاقات می‌کند، کیمیاگر توضیح می‌دهد که او نیز موفق شده است یک کیمیاگر واقعی شود – کسی که می‌تواند مواد را از شکلی به شکل دیگر، از جمله تبدیل فلز به طلا، با زندگی کردن در افسانه‌ی شخصی خود تبدیل کند. او می‌گوید که کیمیاگرانِ دیگر شکست می‌خورند زیرا آنها صرفاً بر خلق طلا متمرکز هستند تا به خلق افسانه‌های شخصی خود. کوئیلو از طریق شخصیت کیمیاگر، افرادی را که برای دستیابی به پاداش‌های سطحی مانند ثروت یا طلا، به جای دنبال کردن خواسته‌های عمیق‌تر خود تلاش می‌کنند، نقد می‌کند.

هم کیمیاگر و هم ملکیزدک به سانتیاگو می‌گویند که تنها راه برای کشف افسانه‌ی شخصی او گوش دادن به قلب خود است. اما وقتی سانتیاگو سعی می‌کند این کار را انجام دهد، گیج و ناامید می‌شود. قلبش با او همکاری نمی‌کند. پر از ترس و اضطراب است. نگران معشوق دورمانده‌ی خود است و وقتی سانتیاگو می‌ترسد، سریع می‌تپد. کیمیاگر به او اطمینان می‌دهد. او می‌گوید که اینها نشانه‌های خوبی هستند. نشاندهنده‌ی این هستند که قلب سانتیاگو زنده است و چیزهایی را تجربه می‌کند. او فقط باید به گوش دادن به آنها ادامه دهد.

سانتیاگو می‌پرسد: اما وقتی قلبش صریحاً به او می‌گوید که دنبال کردن افسانه‌ی شخصی خود را متوقف کند، چطور؟ وقتی به او می‌گوید که با تعقیب یک رویا، ثروتی را که جمع کرده و رابطه‌ی عاشقانه‌اش را به خطر می‌اندازد، چه باید بکند؟

کیمیاگر می‌گوید وقتی قلبش او را از تلاش منصرف می‌کند، سانتیاگو باید با قلبش صحبت کند و به آن اطمینان دهد. نادیده گرفتن قلب انتخاب درستی نیست. بنابراین، در حالیکه او خرد قلبی خود را دریافت می‌کند، سانتیاگو نیز باید با قلب خود مشورت کند وقتی که آن را دچار تردید می‌بیند. وقتی سانتیاگو به قلبش بگوید که صادق بماند و از رنج نترسد، سرانجام قلبش شروع به در میان گذاشتن خرد روح جهان با او می‌کند.

عشق مساوی با مالکیت نیست

کیمیاگر داستانی سرشار از معانی و ایده است و تفسیرهای متفاوتی را به افراد مختلف ارائه می‌دهد. با این حال، برای بسیاری، این یک داستان عاشقانه است.

یکی از جذاب‌ترین رشته‌های داستانی رمان، داستان سانتیاگو و فاطمه است. سانتیاگو در یک واحه‌ی صحرایی با فاطمه ملاقات می‌کند، جایی که کاروانی که او با آن سفر می‌کند برای جلوگیری از گرفتار شدن در درگیری بین قبایل بیابانی متخاصم، توقف کرده است. او ابتدا در چاهی با او روبرو می‌شود. او آمده است تا کوزه‌ی آب خود را پر کند. سانتیاگو هر روز در کنار چاه منتظر می‌ماند تا فرصت صحبت با او را داشته باشد. در این گفتگوهای کوتاه، آنها امیدها و رویاهای خود را به اشتراک می‌گذارند – و به زودی نامزد می‌کنند.

از طریق فاطمه، کوئیلو در کتاب خود سوالاتی را در مورد عشق و مالکیت مطرح می‌کند: آیا واقعاً می‌توانید چیزی را که دوست دارید در اختیار داشته باشید؟ و اگر چیزی را دوست نداشته باشید، آیا واقعاً می‌توانید آن را داشته باشید؟ هر مرحله از سفر سانتیاگو او را وادار می‌کند تا از چیزهایی که به هر طریقی برایش عزیز است جدا شود – گله‌ی گوسفندانش هنگام خروج از اسپانیا، ثروت انباشته‌شده‌اش هنگام ورودش به طنجه (Tangiers)، و سرانجام طلایی که کیمیاگر در اهرام به او داده بود.

اما سخت‌ترین چیز جدایی فاطمه است. سانتیاگو به این فکر می‌کند که آیا واقعاً باید به دنبال افسانه‌ی شخصی خود باشد، اگر این افصانه به معنای پشت سر گذاشتن فاطمه باشد. آیا فاطمه هم اکنون بخشی از افسانه‌ی شخصی او نیست؟

فاطمه چیزها را طور دیگری می‌بیند.

فاطمه به سانتیاگو می‌گوید که به سفر خود به سمت اهرام ادامه دهد. او همیشه آرزو داشته که صحرا یک هدیه‌ی بزرگ برای او به ارمغان بیاورد، و او اکنون می‌بیند که این هدیه، سانتیاگو است. فاطمه به او می‌گوید که او نیز به افسانه‌ی شخصی سانتیاگو تبدیل شده است، و اگر اینطور باشد، وقتی سانتیاگو برگردد، فاطمه همچنان اینجا خواهد بود. او زن بیابان است و می‌داند که مردها باید بروند تا برگردند. او همچنین می‌داند که اگر آنها برنگردند، به این معنی‌ست که روح آنها به جای دیگری نقل مکان کرده است – به یک حیوان یا یک تپه شنی یا عنصر دیگری از روح جهان.

کیمیاگر دیدگاه فاطمه را تقویت می‌کند. او می‌گوید که اگر سانتیاگو در واحه می‌ماند، به این دلیل است که به عشقش به فاطمه اعتماد ندارد – زیرا به خودش اعتماد ندارد که در صورت رفتنش برگردد. ترک فاطمه، و سپس بازگشت به او، خالص‌ترین راهی است که سانتیاگو می‌تواند عشق خود را به او ابراز کند.

عشق، به معنای گسترده‌تر نیز، نقش بزرگی در این داستان بازی می‌کند – کوئیلو به عشقی که در جهان تجسم یافته است، علاقه مند است. صحنه‌ای که سانتیاگو باید به افراد قبیله‌ی مشکوک ثابت کند که او در واقع یک کیمیاگر است، تجسم برجسته‌ای از این موضوع است.

کیمیاگر به آن‌ها می‌گوید که در عرض سه روز، پسر با تبدیل کردن خود به باد ثابت می‌کند که یک کیمیاگر واقعی است. سانتیاگو نمی‌داند که چگونه این موضوع را مدیریت خواهد کرد. اما او یاد گرفته که به زبان هستی صحبت کند. او از صحرا می‌خواهد که او را به باد تبدیل کند – او به صحرا می‌گوید که عاشق زنی است و دوست دارد که به شکل باد صحرایی به پیش او سفر کند. صحرا می‌گوید که نمی‌تواند به او کمک کند اما به او می‌گوید که با شن صحبت کند، شن نیز به او می‌گوید که با خورشید صحبت کند. به زبان هستی، سانتیاگو درباره‌ی عشق با همه این عناصر طبیعی صحبت می‌کند. هیچ‌کدام قدرت کمک به او را ندارند – پس سانتیاگو می‌داند که این عناصر طبیعی، مانند او، صرفاً در تلاش هستند تا سفرهای شخصی خود را دنبال کنند. و او با آنها یکی است.

این درک متأسفانه او را تبدیل به وزش باد نمی‌کند. اما صحرا، باد و خورشید آنقدر با صحبت از عشق و جهان هیجان زده می‌شوند که با هم یک باد بیابانی بزرگ ایجاد می‌کنند. در این لحظه سانتیاگو به یک کیمیاگر واقعی تبدیل می‌شود.