میگرن و تأثیر آن بر مغز: چه اتفاقی در زمان سردرد میگرنی می‌افتد؟
میگرن نوعی سردرد متوسط تا شدید است که معمولاً به‌صورت درد ضربان‌دار در یک طرف سر ظاهر می‌شود. این بیماری اغلب با علائمی مانند حالت تهوع، افزایش حساسیت به نور و صدا همراه است. میگرن یکی از شایع‌ترین انواع سردردهای عصبی محسوب می‌شود و تخمین زده می‌شود که حدود 20 درصد از زنان و 6 درصد از مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اما چه تغییراتی در مغز هنگام میگرن رخ می‌دهد؟ و چه عواملی باعث تحریک این نوع سردرد می‌شوند؟
علت سردرد میگرنی چیست؟
در گذشته، نظریه‌های پزشکی میگرن را به تغییرات در جریان خون مغزی نسبت می‌دادند. اما امروزه پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اگرچه نوسانات جریان خون ممکن است شدت درد را تحت تأثیر قرار دهد، اما عامل اصلی بروز میگرن نیست.
مطالعات جدید نشان می‌دهند که میگرن به دلیل فعالیت غیرطبیعی در نورون‌های مغزی ایجاد می‌شود. این فعالیت باعث آزاد شدن ترکیبات شیمیایی مانند سروتونین و تأثیر بر رگ‌های خونی مغز می‌شود.
نقش سروتونین در میگرن
سروتونین یکی از مهم‌ترین پیام‌رسان‌های شیمیایی مغز است که در تنظیم خلق‌وخو، خواب و درد نقش دارد. این ماده همچنین بر انقباض و گشاد شدن رگ‌های خونی تأثیر می‌گذارد. در زمان میگرن، تغییر سطح سروتونین می‌تواند باعث انقباض اولیه رگ‌ها و سپس گشاد شدن آن‌ها شود، که این تغییرات با احساس درد ضربان‌دار همراه است.
تأثیر استروژن بر میگرن
هورمون‌های جنسی، به‌ویژه استروژن، نیز در بروز میگرن نقش دارند. تغییر سطح استروژن می‌تواند حساسیت مغز به درد را افزایش دهد. این موضوع ممکن است توضیح دهد که چرا زنان بیشتر از مردان به میگرن مبتلا می‌شوند.
سطح استروژن در زنان در چرخه قاعدگی، بارداری و یائسگی دچار تغییرات چشمگیری می‌شود. این نوسانات باعث می‌شوند که اعصاب و رگ‌های خونی در مغز واکنش‌پذیری بیشتری نسبت به محرک‌ها داشته باشند و احتمال بروز میگرن افزایش یابد.
محرک‌های میگرن: چه عواملی باعث شروع حملات میگرنی می‌شوند؟
بسیاری از افراد مبتلا به میگرن محرک‌های خاصی را در ایجاد سردرد خود شناسایی می‌کنند. برخی از رایج‌ترین این محرک‌ها عبارت‌اند از:
- استرس و اضطراب
- تغییرات هورمونی (مانند قاعدگی در زنان)
- بی‌خوابی یا تغییرات در الگوی خواب
- نورهای شدید یا چشمک‌زن
- بوهای قوی یا محیط‌های شلوغ
- تغییرات آب‌وهوا (مانند کاهش ناگهانی فشار هوا)
- برخی غذاها و نوشیدنی‌ها (مانند کافئین، الکل، شکلات و غذاهای فرآوری‌شده)
چگونه می‌توان میگرن را مدیریت کرد؟
ثبت محرک‌ها و الگوهای میگرن در یک دفترچه می‌تواند به افراد و پزشکان کمک کند تا استراتژی‌های موثرتری برای پیشگیری و کنترل این بیماری پیدا کنند. انجمن سردرد آمریکا توصیه می‌کند که افراد مبتلا به میگرن اطلاعاتی مانند زمان شروع سردرد، شدت، مدت و عوامل احتمالی تحریک‌کننده را ثبت کنند. این داده‌ها می‌توانند به پزشک در تدوین یک برنامه درمانی فردی و مؤثر کمک کنند.
جمع‌بندی
میگرن یک اختلال عصبی پیچیده است که به دلیل تغییرات در فعالیت سلول‌های مغزی و پیام‌رسان‌های شیمیایی مانند سروتونین و استروژن ایجاد می‌شود. برخلاف تصور قدیمی، جریان خون مغزی علت اصلی این بیماری نیست، بلکه یک عامل ثانویه در شدت درد محسوب می‌شود. شناسایی و اجتناب از محرک‌های میگرن یکی از مهم‌ترین روش‌های مدیریت این بیماری است. در صورت بروز مکرر میگرن، مراجعه به پزشک برای بررسی گزینه‌های درمانی توصیه می‌شود
دیدگاهتان را بنویسید