ارتباط رژیم کتوژنیک با هورمون‌های بدن
رژیم کتوژنیک، که مبتنی بر مصرف کم کربوهیدرات و افزایش چربی‌های سالم است، تأثیرات متعددی بر تنظیم هورمون‌های بدن دارد. در این مقاله به بررسی علمی این اثرات پرداخته‌ایم.
1. انسولین
انسولین هورمونی است که توسط پانکراس ترشح شده و نقش کلیدی در تنظیم قند خون دارد. مصرف بالای کربوهیدرات باعث افزایش ترشح انسولین می‌شود، در حالی که کاهش مصرف کربوهیدرات و ورود به کتوز باعث کاهش سطح انسولین می‌شود. این امر می‌تواند در بهبود مقاومت به انسولین، کاهش ذخیره‌سازی چربی و بهبود شرایط متابولیکی نقش داشته باشد.
2. گلوکاگون
گلوکاگون، هورمونی با عملکرد متضاد انسولین است که به آزادسازی ذخایر گلوکز و افزایش چربی‌سوزی کمک می‌کند. کاهش سطح انسولین و افزایش مصرف پروتئین با مقدار مناسب، می‌تواند تولید گلوکاگون را تحریک کند. این مکانیسم در رژیم کتوژنیک به افزایش چربی‌سوزی و تأمین انرژی بدن کمک می‌کند.
3. فاکتور رشد شبه‌انسولین 1 (IGF-1)
IGF-1 هورمونی است که نقش مهمی در رشد سلولی و متابولیسم دارد. کاهش سطح انسولین و ورود به حالت روزه‌داری یا کتوز می‌تواند IGF-1 را کاهش دهد، که ممکن است در کند شدن روند پیری و کاهش رشد برخی از سلول‌های سرطانی مؤثر باشد. از طرفی، IGF-1 برای حفظ توده عضلانی نیز ضروری است، بنابراین تعادل آن اهمیت دارد.
4. هورمون رشد
هورمون رشد (GH) یکی از هورمون‌های کلیدی در تنظیم متابولیسم و فرایندهای ترمیمی بدن است. این هورمون با افزایش چربی‌سوزی، حفظ توده عضلانی و کاهش التهاب مرتبط است. رژیم کتوژنیک و روزه‌داری متناوب می‌توانند باعث افزایش ترشح هورمون رشد شوند که به بهبود ترکیب بدنی کمک می‌کند.
5. کورتیزول
کورتیزول، که به عنوان “هورمون استرس” شناخته می‌شود، در پاسخ به استرس‌های فیزیکی و روانی ترشح می‌شود. استرس مزمن و رژیم‌های سخت می‌توانند سطح کورتیزول را افزایش دهند که این امر ممکن است منجر به افزایش قند خون و مقاومت به انسولین شود. برخی افراد ممکن است در مراحل اولیه رژیم کتوژنیک، افزایش موقتی کورتیزول را تجربه کنند، اما معمولاً این سطح پس از سازگاری بدن تنظیم می‌شود.
6. هورمون‌های تیروئید
هورمون‌های تیروئیدی (T3 و T4) در تنظیم متابولیسم بدن نقش دارند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که سطح T3 در رژیم کتوژنیک کاهش می‌یابد، اما این الزاماً به معنای کاهش عملکرد تیروئید نیست. از آنجا که کتون‌ها منبع سوخت مؤثرتری نسبت به گلوکز هستند، نیاز به T3 کمتر می‌شود و تیروئید می‌تواند با کارایی بیشتری عمل کند. با این حال، افرادی که مشکلات تیروئیدی دارند باید با احتیاط رژیم کتوژنیک را دنبال کنند.
7. استروژن
استروژن نقش مهمی در تنظیم متابولیسم و حساسیت به انسولین دارد. سطح متعادل استروژن می‌تواند به بهبود حساسیت انسولین کمک کند، در حالی که سطوح پایین آن (مثلاً در یائسگی) ممکن است خطر مقاومت به انسولین را افزایش دهد. از سوی دیگر، زنان با اضافه‌وزن ممکن است به دلیل تولید استروژن در بافت چربی، دچار عدم تعادل هورمونی شوند. رژیم کتوژنیک می‌تواند با کاهش چربی بدن به تنظیم استروژن کمک کند.
8. آندروژن‌ها (تستوسترون و هورمون‌های مرتبط)
در مردان: رژیم‌های غذایی پر از کربوهیدرات ممکن است باعث افزایش انسولین و کاهش تستوسترون شوند. رژیم کتوژنیک می‌تواند سطح تستوسترون را بهبود دهد و به افزایش انرژی، عملکرد متابولیکی و حفظ توده عضلانی کمک کند.
در زنان: در زنانی که دچار سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) هستند، افزایش انسولین می‌تواند به افزایش آندروژن‌ها منجر شود که باعث علائمی مانند رشد موهای زائد، ریزش مو و نامنظمی قاعدگی می‌شود. رژیم کتوژنیک با کاهش انسولین ممکن است به بهبود این وضعیت کمک کند.
نتیجه‌گیری
رژیم کتوژنیک تأثیرات قابل‌توجهی بر تعادل هورمونی دارد. این رژیم می‌تواند به بهبود حساسیت به انسولین، افزایش چربی‌سوزی، حمایت از عملکرد هورمون رشد و متعادل‌سازی هورمون‌های تیروئید، استروژن و آندروژن‌ها کمک کند. با این حال، اثرات رژیم کتو بر بدن در هر فرد متفاوت است و قبل از شروع این رژیم، مشورت با متخصص تغذیه یا پزشک توصیه می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید