طرحواره معیارهای سختگیرانه چیست و چطور می‌توانیم آن را درمان کنیم؟

طرحواره معیارهای سختگیرانه و استانداردهای فوق انتقادی یکی از ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه است که در طرحواره درمانی شناسایی شده است. این طرحواره به تمایل به تعیین استانداردهای شدید برای خود و دیگران و انتقاد بیش از حد در زمانی که این استانداردها برآورده نمی‌شوند، اشاره دارد.

مقاله مرتبط: تله‌ها و طرحواره‌ها و راه کمک گرفتن از آنها برای زندگی بهتر

در اینجا چند نکته کلیدی در مورد این طرحواره وجود دارد:

۱. روند رشد

طرحواره معیارهای سختگیرانه می‌تواند در نتیجه عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله تجربیات اولیه که ارزش یک فرد مشروط به موفقیت یا برآورده کردن انتظارات بالا بود. همچنین ممکن است تحت تأثیر فشارهای اجتماعی یا فرهنگی باشد که بر کمال گرایی یا موفقیت بیش از حد تأکید دارد.

۲. باورهای اصلی

افراد دارای طرحواره معیارهای سختگیرانه اغلب دارای باورهای اصلی هستند مانند “من باید کامل باشم تا با ارزش باشم”، “اشتباهات غیرقابل قبول هستند” یا “دیگران همیشه باید استانداردهای بالای من را رعایت کنند.” این باورها تمایل آنها به تعیین استانداردهای دست نیافتنی و انتقاد بیش از حد را تحریک می‌کند.

۳. رفتارهای کمال گرایانه

افراد دارای طرحواره معیارهای سختگیرانه و استانداردهای بیش انتقادی معمولاً رفتارهای کمال گرا مانند تلاش برای بی عیب و نقص بودن، انتقاد بیش از حد از خود و تعیین قوانین و انتظارات سفت و سخت برای خود و دیگران انجام می‌دهند. آنها ممکن است در پذیرش اشتباهات یا نقص‌ها مشکل داشته باشند و ممکن است فشار دائمی برای دستیابی و برتری را احساس کنند.

۴. خود ارزشی و اعتبار

این طرحواره اغلب افراد را وادار می‌کند که ارزش خود را به دستاوردهای خود و رعایت استانداردهای بالا گره بزنند. آنها ممکن است بر این باور باشند که ارزش آنها به عنوان یک شخص به دستاوردهای بیرونی یا برآورده کردن انتظاراتی که برای خود تعیین می‌کنند، بستگی دارد. آنها همچنین ممکن است بر اساس عملکرد خود به دنبال تأیید دیگران باشند.

۵. تأثیر بر عملکرد

طرحواره معیارهای سختگیرانه می‌تواند به طور قابل توجهی بر حوزه‌های مختلف زندگی یک فرد تأثیر بگذارد. این طرحواره می‌تواند منجر به استرس مزمن، اضطراب و احساس «کافی نبودن» شود. همچنین ممکن است به اعتیاد به کار، مشکلات روابط، و کاهش توانایی لذت بردن از دستاوردها یا آرامش به دلیل تلاش مداوم برای کمال کمک کند.

طرحواره درمانی با هدف کمک به افراد دارای طرحواره معیارهای سختگیرانه، استانداردهای واقعی‌تر و انعطاف پذیرتری را برای خود و دیگران ایجاد می‌کند. تکنیک‌های درمانی مانند بازسازی شناختی، به چالش کشیدن باورهای کمال گرایانه، توسعه شفقت به خود، و پرورش یک ارزیابی متعادل از خود، اغلب برای پرداختن و التیام الگوهای زیربنایی بیش انتقادی به کار می‌روند.

توجه به این نکته مهم است که پرداختن به طرحواره استانداردهای فوق انتقادی ممکن است نیازمند یک فرآیند تدریجی از خود بازتابی، پذیرش خود و یادگیری پذیرش نقص باشد. کار با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط که در طرحواره درمانی آموزش دیده است می‌تواند راهنمایی و پشتیبانی شخصی را در پرداختن به این طرحواره به طور موثر ارائه دهد.

به یاد داشته باشید، جستجوی کمک حرفه‌ای همیشه برای درک جامع و درمان هر گونه نگرانی روانی توصیه می‌شود.