چرخه قاعدگی: فرآیندهای زیستی در هر سیکل
چرخه قاعدگی مجموعه‌ای از تغییرات فیزیولوژیکی در بدن زنان است که هر ماه رخ می‌دهد. این چرخه از اولین روز قاعدگی آغاز شده و به شروع قاعدگی بعدی ختم می‌شود. میانگین طول چرخه قاعدگی ۲۸ روز است، اما می‌تواند از ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر باشد.
مراحل چرخه قاعدگی تحت تأثیر نوسانات هورمونی خاصی در بدن رخ می‌دهند. غده هیپوفیز در مغز و تخمدان‌ها هورمون‌هایی را در زمان‌های مشخصی از چرخه ترشح می‌کنند که موجب تغییرات ساختاری و عملکردی در دستگاه تناسلی زنان می‌شوند. این تغییرات به چهار مرحله اصلی تقسیم می‌شوند:
۱. مرحله قاعدگی (خونریزی)
این مرحله معمولاً از روز اول تا روز پنجم چرخه قاعدگی طول می‌کشد. در این دوره، لایه داخلی رحم (آندومتر) که در چرخه قبلی برای بارداری آماده شده بود، در صورت عدم وقوع بارداری، فرو می‌ریزد و از طریق واژن دفع می‌شود. مدت زمان خونریزی معمولاً بین ۳ تا ۵ روز متغیر است، اما دوره‌های ۲ تا ۷ روزه نیز در محدوده طبیعی محسوب می‌شوند.
۲. مرحله فولیکولی
این مرحله از پایان خونریزی قاعدگی، یعنی تقریباً از روز ششم تا چهاردهم چرخه ادامه دارد. در این دوره، غده هیپوفیز، هورمون محرک فولیکول (FSH) را ترشح می‌کند که موجب تحریک رشد فولیکول‌های تخمدانی می‌شود. هم‌زمان، سطح هورمون استروژن افزایش می‌یابد که باعث رشد و ضخیم شدن مجدد لایه داخلی رحم می‌شود. بین روزهای ۱۰ تا ۱۴ یکی از فولیکول‌های تخمدان به بلوغ رسیده و یک تخمک آماده آزاد شدن می‌شود.
۳. مرحله تخمک‌گذاری
این مرحله معمولاً در اواسط چرخه، یعنی حدود روز چهاردهم در یک چرخه ۲۸ روزه، رخ می‌دهد. در این مرحله، افزایش ناگهانی هورمون لوتئینیزه (LH) منجر به پاره شدن فولیکول بالغ و آزاد شدن تخمک از تخمدان می‌شود. تخمک آزادشده از طریق لوله‌های فالوپ حرکت می‌کند و اگر در این زمان با اسپرم لقاح یابد، احتمال بارداری وجود دارد. عمر تخمک پس از تخمک‌گذاری حدود ۲۴ ساعت است.
۴. مرحله لوتئال
پس از تخمک‌گذاری، فولیکول باقی‌مانده در تخمدان تبدیل به جسم زرد (کورپوس لوتئوم) می‌شود که هورمون پروژسترون را ترشح می‌کند. این هورمون باعث تثبیت و تقویت دیواره رحم برای پذیرش احتمالی تخمک بارورشده می‌شود. اگر لقاح و بارداری رخ ندهد، سطح هورمون‌های پروژسترون و استروژن کاهش می‌یابد و پوشش ضخیم رحم فرو می‌ریزد که این فرآیند همان قاعدگی است. اما در صورت بارداری، جسم زرد به ترشح هورمون‌ها ادامه می‌دهد تا از بارداری حمایت کند.
نتیجه‌گیری
چرخه قاعدگی یک فرآیند پیچیده است که به تنظیم باروری و سلامت تولیدمثلی زنان کمک می‌کند. شناخت این فرآیند می‌تواند در درک بهتر سلامت باروری، تشخیص مشکلات قاعدگی و مدیریت آن‌ها مؤثر باشد.
دیدگاهتان را بنویسید