طرحواره وابستگی/بی کفایتی چیست و چطور آن را درمان کنیم؟

طرحواره وابستگی/بی کفایتی یکی از ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه شناسایی شده در طرحواره درمانی است. این طرحواره به این باور فراگیر اشاره دارد که فرد قادر به انجام مسئولیت‌های روزانه و تصمیم گیری مستقل نیست. افراد دارای این طرحواره اغلب نیاز شدیدی به راهنمایی، اطمینان و حمایت دیگران احساس می‌کنند و ممکن است به توانایی‌ها و شایستگی‌های خود شک کنند.

مقاله مرتبط: تله‌ها و طرحواره‌ها و راه کمک گرفتن از آنها برای زندگی بهتر

در اینجا چند نکته کلیدی در مورد طرحواره وابستگی/بی کفایتی وجود دارد:

۱. روند رشد این طرحواره

طرحواره وابستگی/بی کفایتی اغلب در نتیجه تجربیات اولیه ایجاد می‌شود که در آن افراد تشویق به ایجاد احساس خودمختاری نمی‌شدند یا بیش از حد به دیگران وابسته بودند. این می‌تواند در زمینه‌های مختلفی رخ دهد، مانند فرزندپروری بیش از حد محافظه کارانه یا تجربیاتی که اعتماد فرد به توانایی های خود را تضعیف می‌کند.

۲. باورهای اصلی

افراد دارای طرحواره وابستگی/بی کفایتی اغلب دارای باورهای اصلی مانند “من نمی‌توانم هیچ کاری را درست انجام دهم”، “من نیاز دارم که دیگران از من مراقبت کنند” یا “من قادر به مدیریت خودم نیستم” هستند. این باورها به عدم اعتماد به نفس و اتکای بیش از حد به دیگران کمک می‌کند.

۳. پاسخ‌های عاطفی

افراد دارای طرحواره وابستگی/بی کفایتی ممکن است احساس اضطراب، ناامنی و ترس از رها شدن برای مدیریت امور را به تنهایی تجربه کنند. آنها ممکن است احساس کنند تحت تأثیر وظایف یا تصمیمات قرار گرفته‌اند و ممکن است به دنبال اطمینان و تأیید دائمی از دیگران باشند.

۴. الگوهای رابطه

این طرحواره می‌تواند به طور قابل توجهی بر روابط یک فرد تأثیر بگذارد. آنها ممکن است به دنبال و حفظ روابط وابسته باشند و به شدت به دیگران برای برآوردن نیازهای خود و تصمیم گیری برای آنها تکیه کنند. آنها ممکن است در ابراز وجود و تعیین حد و مرز مشکل داشته باشند، که می‌تواند منجر به احساس سوء استفاده یا نادیده گرفته شدن شود.

۵. تأثیر بر عملکرد

طرحواره وابستگی/بی کفایتی می‌تواند بر حوزه‌های مختلف زندگی یک فرد تأثیر بگذارد. ممکن است مانع رشد شخصی شود، از توسعه اتکا به خود جلوگیری کند و فرصت‌های تصمیم‌گیری مستقل و حل مسئله را محدود کند. همچنین می‌تواند به احساس رکود کمک کند، زیرا ممکن است افراد به دلیل ترس از شکست یا عدم کفایت از ریسک کردن یا دنبال کردن اهداف خود اجتناب کنند.

طرحواره درمانی با هدف کمک به افراد دارای طرحواره وابستگی/بی کفایتی، حس خودکارآمدی، استقلال و اعتماد به نفس بیشتری نسبت به توانایی‌های خود ایجاد می‌کند. تکنیک‌های درمانی مانند مهارت‌سازی، مواجهه تدریجی با چالش‌ها و بازسازی شناختی اغلب برای رسیدگی و التیام احساسات اساسی وابستگی و بی‌کفایتی استفاده می‌شوند.

توجه به این نکته مهم است که طرحواره وابستگی/بی کفایتی می‌تواند از نظر شدت و ارائه از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. کار با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط که در طرحواره درمانی آموزش دیده است می‌تواند راهنمایی و پشتیبانی شخصی را در پرداختن به این طرحواره به طور موثر ارائه دهد.

به یاد داشته باشید، جستجوی کمک حرفه‌ای همیشه برای درک جامع و درمان هر گونه نگرانی روانی توصیه می‌شود.