تروما: قطع ارتباط با خود از نگاه گابور ماته
تروما یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین موضوعاتی است که بر سلامت روان تأثیر می‌گذارد. بسیاری از ما، بدون اینکه متوجه باشیم، از اثرات آن در زندگی‌مان رنج می‌بریم و از خود می‌پرسیم: «چگونه می‌توان پس از تجربه تروما، دوباره با خود اصیل‌مان ارتباط برقرار کرد؟»
در این مقاله، دیدگاه‌های دکتر گابور ماته، نویسنده و روانشناس برجسته، درباره تروما و نقش آن در قطع ارتباط با خود را بررسی می‌کنیم. همچنین راهکارهایی برای بهبود ارتباط با خود و دستیابی به یکپارچگی روانی ارائه خواهیم داد.
تروما چیست و چگونه بر روان و ارتباط با خود تأثیر می‌گذارد؟
تروما تجربه‌ای سخت و طاقت‌فرساست که تأثیر عمیقی بر روح و روان می‌گذارد. اما یک سؤال همیشه ذهن‌ها را درگیر می‌کند:
چرا یک رویداد مشابه ممکن است زندگی یک نفر را کاملاً تحت‌تأثیر قرار دهد، در حالی که فرد دیگری بدون مشکل یا حتی قوی‌تر از قبل از آن عبور می‌کند؟
برای پاسخ به این سؤال، نباید فقط به خودِ اتفاق نگاه کنیم، بلکه باید به درون افراد توجه کنیم. چیزی که یک نفر را آسیب‌پذیرتر می‌کند، ممکن است به گذشته، تجربیات، یا حتی ویژگی‌های فردی او مربوط باشد. این موضوع نشان می‌دهد که هر فرد منحصر‌به‌فرد است و تأثیر تروما نیز در هر شخص متفاوت خواهد بود.
تروما و اثرات آن بر بدن
دکتر گابور ماته در کتاب «وقتی بدن نه می‌گوید» توضیح می‌دهد که تروما فقط یک مشکل روانی نیست؛ بلکه می‌تواند اثرات جسمی عمیقی نیز داشته باشد. او نشان می‌دهد که استرس مزمن و تروماهای گذشته می‌توانند سیستم ایمنی بدن را مختل کنند و در بروز بیماری‌هایی مانند آسم، آرتریت، بیماری‌های خودایمنی، و حتی سرطان نقش داشته باشند.
به گفته دکتر ماته، ارتباط ذهن و بدن غیرقابل‌انکار است. زمانی که فرد احساسات سرکوب‌شده یا حل‌نشده‌ای دارد، این احساسات در بدن او نمود پیدا می‌کنند. در واقع، بدن به‌نوعی صدای مشکلات روانی و تروماهای حل‌نشده می‌شود.
برای آشنایی بیشتر با تأثیرات تروما بر بدن، پیشنهاد می‌کنیم «خلاصه کتاب «وقتی بدن نه می‌گوید» اثر دکتر گابور ماته»را مطالعه کنید.
دیدگاه گابور ماته درباره تروما: چرا از خود جدا می‌شویم؟
تروما را می‌توان به‌نوعی قطع ارتباط با خود در نظر گرفت.
دکتر گابور ماته، نویسنده‌ای که درباره تروما، اعتیاد و والدگری مطالب بسیاری نوشته است، به این موضوع پرداخته که چگونه تروما تجربه‌ای است که فرد را از خودش جدا می‌کند. او از تجربیات شخصی‌اش مثال می‌آورد؛ زمانی که به‌عنوان یک کودک در دوران اشغال نازی‌ها، مجبور شد ارتباط با خود را قربانی کند تا بتواند رابطه‌اش با مادرش را حفظ کند. این الگو بعدها به شکل یک عادت پایدارِ فدا کردن خود در زندگی بزرگسالی او ادامه یافت.
تانیا ماته، عروس او، در مصاحبه‌ای گفته است: “تروما چیزی نیست که اتفاق افتاده باشد، بلکه قطع ارتباط با خود است که در نتیجه آن تجربه استرس‌زا رخ داده است.”
مثال دیگری از این مفهوم، داستان یک میلیاردر است که زمانی ثروتمندترین فرد کشورش بود، اما پس از کاهش ثروتش و سقوط به رتبه دوم، خودکشی کرد. ارزش او برای خودش به این وابسته بود که نفر اول باشد، و زمانی که دیگر نمی‌توانست این جایگاه را حفظ کند، گزینه‌ای جز مرگ نمی‌دید.
دکتر ماته این موضوع را از منظر تروماهای دوران کودکی توضیح می‌دهد؛ دورانی که فرد مجبور می‌شود خودی دروغین بسازد، که ارزشش کاملاً به نظرات دیگران وابسته است. به گفته او، این خود دروغین به فرد اجازه می‌دهد که در دنیای بیرونی به نظر برسد، اما در عمق خود از هویت اصلی‌اش دور می‌شود. این دوری از خود می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری بر سلامت روان فرد داشته باشد. در واقع، فرد آن‌قدر با خود دروغینش عجین می‌شود که گاهی از احساسات واقعی و نیازهای درونی‌اش بی‌خبر می‌ماند.
در زندگی بزرگسالی، این الگو می‌تواند به مشکلات متعددی مانند افسردگی، اضطراب و احساسات ناتمام منجر شود. فرد نمی‌تواند با خود اصیلش ارتباط برقرار کند و این باعث می‌شود که به دنبال تایید و شناسایی از بیرون باشد. این نیاز به تایید می‌تواند در مواردی مانند اعتیاد به کار، مصرف مواد مخدر یا سایر رفتارهای خود تخریبی مشاهده شود.
دکتر ماته تأکید می‌کند که درمان تروما و بازسازی ارتباط با خود نیازمند پذیرش این حقیقت است که فرد باید دوباره با هویت اصلی خود ارتباط برقرار کند و از وابستگی به تایید دیگران رها شود. این فرآیند ممکن است طولانی و چالش‌برانگیز باشد، اما با کمک روان‌درمانی و تمرینات خودآگاهی، فرد می‌تواند به تدریج به خود واقعی‌اش بازگردد.
نقش فرهنگ در تشدید تروما
در کتاب «افسانه عادی بودن»، دکتر گابور ماته تأکید می‌کند که فرهنگ مدرن می‌تواند نقشی اساسی در ایجاد یا تشدید تروما داشته باشد. او توضیح می‌دهد که فشارهای اجتماعی، رقابت‌های شدید و انتظارات غیرواقعی از افراد، می‌تواند به جدایی آن‌ها از خود اصیل‌شان منجر شود. در واقع، این فشارها به قدری زیاد هستند که افراد اغلب مجبور می‌شوند نیازهای واقعی و عمیق خود را نادیده بگیرند تا با انتظارات جامعه هم‌راستا شوند.
به عنوان مثال، در فرهنگ‌هایی که موفقیت را تنها بر اساس ثروت، مقام یا تأیید دیگران می‌سنجند، افراد ترغیب می‌شوند تا از احساسات و نیازهای درونی خود فاصله بگیرند. این جدایی از خود واقعی نه تنها به ایجاد یک خود دروغین منجر می‌شود، بلکه می‌تواند اثرات مشابه با تروما داشته باشد. به این ترتیب، افراد از ارتباط صادقانه با خودشان قطع می‌شوند و این انقطاع می‌تواند به مشکلات روانی و احساسی عمیق‌تری منجر شود.
برای درک بیشتر اینکه چگونه فرهنگ مدرن می‌تواند باعث قطع ارتباط با خود شود، خلاصه کتاب «افسانه عادی بودن» اثر دکتر گابور ماته را مطالعه کنید.
تروما در کودکی: چگونه ارتباط با خود را از دست می‌دهیم؟
کودکانی که با والدین گرفتار یا از نظر احساسی فرسوده زندگی می‌کنند، اغلب با تصمیمی سخت روبه‌رو می‌شوند. آن‌ها یا باید تمام توجه خود را به نیازهای والدین معطوف کنند و ارتباط با خود را قربانی کنند، یا به ارتباط درونی خود وفادار بمانند و رابطه با والدین را از دست بدهند.
در بسیاری از موارد، کودکان واقعاً انتخابی ندارند، زیرا بدون رابطه با والدین، بقای خود را غیرممکن می‌دانند.
کودکی که ارتباط با خود را قربانی کند، حس خود اصیل را از دست می‌دهد. این موضوع می‌تواند به الگویی مداوم از خودفریبی و رها کردن نیازهای درونی تبدیل شود و در بزرگسالی به شکل درد روانی باقی بماند.
آلیس میلر در کتاب غم‌نامه کودک تیزهوش به این پویایی اشاره کرده است. بسیاری از نویسندگان روانکاوی نیز این مسئله را شرح داده‌اند، اما دکتر ماته نگاه جدید و روشنی به این مشکل ارائه می‌دهد.
راه‌های بازسازی ارتباط با خود پس از تروما
بازسازی ارتباط با خود از آگاهی و پذیرش این حقیقت آغاز می‌شود که شاید از ابتدای زندگی، نوعی ناهماهنگی درونی وجود داشته است. حتی درک اینکه چگونه این جدایی از خود شکل گرفته است، می‌تواند حس آرامش به همراه داشته باشد. این آگاهی به شما کمک می‌کند تا به جای سرزنش خود، گام‌هایی عملی برای بهبود بردارید.
یکی از گام‌های اساسی برای بهبود ارتباط با خود، یادگیری تشخیص و تأیید نیازهای واقعی خود است. این کار قدم بزرگی در مسیر التیام درونی به شمار می‌آید. همچنین، پذیرفتن مسئولیت مراقبت از خود فرآیندی است که ممکن است تمام عمر نیاز به کار درونی داشته باشد. پرورش دادن خود می‌تواند سفری لذت‌بخش به سوی حس یکپارچگی باشد؛ چیزی که بسیاری از ما در دوران کودکی آن را از دست داده‌ایم.
برای بازسازی ارتباط با خود و درک بهتر نیازهای درونی، ابتدا باید به شناخت عمیق‌تری از خود برسید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله «شناخت خود: سفری به سوی حقیقت و آزادی درونی» را مطالعه کنید.
نقش درمان در بازسازی ارتباط با خود
درمان یکی از ابزارهای اصلی در بازسازی ارتباط با خود است. دکتر گابور ماته در توضیحات خود اشاره می‌کند که روان‌درمانی به فرد کمک می‌کند تا با احساسات سرکوب‌شده مواجه شود و دوباره ارتباطی سالم با خود برقرار کند. او توضیح می‌دهد که در این مسیر، فرد باید با تجربیات گذشته‌اش روبه‌رو شود و اجازه دهد تا احساسات سرکوب‌شده آزاد شوند. این مواجهه با تروما و شناخت آن، اولین گام در فرآیند درمان است. پذیرش و درک تأثیرات تروما بر فرد به او کمک می‌کند تا از سرزنش خود رها شود و مسیر بهبود را آغاز کند.
همچنین، روش‌های درمانی مانند روان‌درمانی و ذهن‌آگاهی به فرد کمک می‌کنند تا دوباره خود اصیلش را پیدا کند و از وابستگی به تایید دیگران رها شود. درمان به افراد این امکان را می‌دهد که از خود دروغین جدا شده و به خود واقعی‌شان متصل شوند. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد، اما گام‌های اول در این مسیر می‌تواند به فرد کمک کند تا ارتباط عمیق‌تری با خود پیدا کند و از تأثیرات تروما آزاد شود.
تمرین‌های عملی برای ذهن‌آگاهی
اما چگونه می‌توان این ارتباط را بازسازی کرد؟ تمرینات و تکنیک‌هایی می‌توانند شما را در این مسیر همراهی کنند. این تمرین‌ها به‌عنوان راهکارهای عمومی برای بازسازی ارتباط با خود پیشنهاد می‌شوند و با اصولی که دکتر گابور ماته در درمان تروما و بازسازی ارتباط با خود تأکید دارد، هم‌خوانی دارند.
- تمرین ذهن‌آگاهی:
هر روز چند دقیقه به تنفس خود توجه کنید و افکار و احساسات‌تان را بدون قضاوت مشاهده کنید. ذهن‌آگاهی به شما کمک می‌کند تا در لحظه حاضر بمانید و با خود واقعی‌تان ارتباط برقرار کنید. اگر علاقه دارید درباره ارتباط میان احساسات و ذهن‌آگاهی بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌کنیم مقالات پردازش احساسات را مطالعه کنید. - نوشتن احساسات:
نوشتن روزانه درباره افکار و احساسات‌تان می‌تواند به شما کمک کند تا با نیازهای واقعی خود آشنا شوید. این تمرین به شما امکان می‌دهد که صدای درونی‌تان را بشنوید و به آن احترام بگذارید. برای آشنایی بیشتر با تکنیک‌های نوشتاری مؤثر در پردازش احساسات، دوره دکتر اِما مک آدام به نام پردازش احساسات، را بررسی کنید. - پذیرفتن احساسات منفی:
به‌جای سرکوب احساسات منفی، آن‌ها را بشناسید و به خود اجازه دهید که آن‌ها را احساس کنید. پذیرش این احساسات به شما کمک می‌کند تا انرژی احساسی مسدودشده را آزاد کنید و این انرژی را برای بهبود و رشد شخصی خود به کار گیرید. - وقت‌گذرانی در طبیعت:
طبیعت می‌تواند منبعی از آرامش و ارتباط باشد. زمانی که در محیطی طبیعی قرار می‌گیرید، به خودتان اجازه دهید که از شلوغی‌های روزمره دور شوید و با طبیعت ارتباط برقرار کنید. این ارتباط ساده می‌تواند ذهن شما را آرام کرده و حس هماهنگی و یکپارچگی بیشتری در شما ایجاد کند. - خودمراقبتی روزانه:
به بدن و ذهن خود توجه کنید. ورزش کنید، غذای سالم بخورید، خواب کافی داشته باشید و زمانی را برای کارهایی که به شما انرژی می‌دهند اختصاص دهید. این اقدامات به شما کمک می‌کند تا از نظر جسمی و روانی متعادل بمانید و ارتباطتان با خود را تقویت کنید.
مفاهیمی مانند “خود اصیل” یا “خود حقیقی” در این مسیر درونیِ کشف، بازسازی و ارتباط دوباره با خود بسیار مهم هستند. با انجام این تمرینات و به‌کارگیری آگاهی در زندگی روزمره، می‌توانید قدم‌های مهمی برای بازسازی ارتباط با خود بردارید.
نتیجه گیری
اگر احساس می‌کنید تروما بخشی از زندگی شما را تحت تأثیر قرار داده است یا به دنبال راه‌هایی برای بازسازی ارتباط با خود هستید، پیشنهاد می‌کنیم سایر مقالات ما در این زمینه، از جمله مقاله «شناخت خود: سفری به سوی حقیقت و آزادی درونی»، را مطالعه کنید.
تروما و قطع ارتباط با خود مفهومی عمیق است که شناخت آن می‌تواند اولین گام برای بازیابی حس خود اصیل و دستیابی به آرامش باشد. شناخت بهتر از خود، پایه‌ای برای عبور از تروما و بازسازی ارتباطات درونی است.
ما مشتاق شنیدن نظرات و تجربیات شما هستیم. آیا تا به حال احساس کرده‌اید که ارتباط خود را با درون‌تان از دست داده‌اید؟ یا شاید سؤالی درباره تروما و راه‌های بازیابی آن دارید؟
در بخش نظرات، تجربیات، سؤالات، و دیدگاه‌های خود را با ما در میان بگذارید. تیم ما آماده است تا به شما پاسخ دهد و شما را در این مسیر همراهی کند.
منابع پیشنهادی برای مطالعه‌ی بیشتر
- کتاب در قلمروی ارواح گرسنه اثر دکتر گابور ماته: اثری عمیق از گابور ماته که نقش تروما در اعتیاد را بررسی می‌کند. برای خلاصه این کتاب، به اینجا مراجعه کنید.
- کتاب غم‌نامه کودک تیزهوش اثر آلیس میلر: کتابی که به تأثیرات آسیب‌های دوران کودکی بر روان افراد می‌پردازد.
- سخنرانی گابور ماته: تأثیر تروما بر ذهن و بدن
- کتاب وقتی بدن نه می‌گوید» اثر دکتر گابور ماته: اثری عمیق که نقش تروما و استرس مزمن در ایجاد بیماری‌های جسمی را بررسی می‌کند. برای خلاصه این کتاب، به اینجا مراجعه کنید.
- کتاب افسانه عادی بودن اثر دکتر گابور ماته: اثری که تأثیرات فرهنگ مدرن بر سلامت روان و جسم را به‌خوبی نشان می‌دهد. برای خواندن خلاصه این کتاب، به اینجا مراجعه کنید.
- The big interview: Healing the wounds of trauma / bacp
دیدگاهتان را بنویسید